Nieczynne linie kolejowe jako ważne siedlisko dla ptaków i owadów zapylających w krajobrazie rolniczym
Type
Project
Date Issued
2017
Author
Discipline
biological sciences
Abstract (PL)
Krajobraz rolniczy charakteryzuje się występowaniem różnorodnych siedlisk które są rezultatem wiekowym przekształceń środowiska naturalnego. Postępująca intensyfikacja rolnictwa prowadzi do zaniku tych cennych siedlisk, co skutkuje zmniejszeniem się różnorodności fauny i flory. Projekt ma na celu sprawdzeniu czy nieczynne linie kolejowe mogą stanowić alternatywne siedliska dla ptaków i owadów zapylających w intensywnie zarządzanym krajobrazie rolniczym. Nieczynne linie kolejowe w wyniku zarastaniu roślinnością, będą prawdopodobnie zwiększały liczebność i różnorodność ptaków i owadów zapylających zapewniającym im miejsca gniazdowania oraz zasoby pokarmowe. Badania pozwolą zweryfikować następujące hipotezy: 1. Nieczynne linie kolejowe ze względu na sukcesję roślinności zielnej, a w szczególności gatunków roślin miododajnych zwiększają różnorodność i liczebność fauny zapylaczy w krajobrazie rolniczym. 2. Nieczynne linie kolejowe ze względu na sukcesję drzew i krzewów zwiększają różnorodność gatunkową i liczebność ptaków w krajobrazie rolniczym. 3. Nieczynne linie kolejowe charakteryzują się wyższym prawdopodobieństwem inwazji roślin obcych niż lokalne losowe obszary półnaturalne. Badania przeprowadzone zostaną na nieczynnych liniach kolejowych na terenie województwa wielkopolskiego. Wybór linii dokonywany będzie przy pomocy strony internetowej na temat polskiej kolei. Pod uwagę zostaną wybrane nieczynne linie kolejowe do 30 lat od daty ich zamknięcia. Planowane jest wyznaczenie 40, 200m transektów na nieczynnych liniach kolejowych oraz 40 transektów kontrolnych na okolicznych łąkach. Projekt obejmować będzie dwa sezony. Na jeden sezon badań przypadać będzie 12 kontroli ptaków oraz cztery kontrole owadów zapylających na każdym wyznaczonym transekcie. Metoda połowu owadów, odbywać się będzie poprzez powolne przejście transektu i machaniem na boki siatką entomologiczną, do 500 machnięć przypadających na jeden transekt. Liczenie ptaków odbywać się będzie przez powolne przejście transektu i notowanie wszystkich widzianych lub słyszanych osobników w obrębie 25 m. Dodatkowo na każdym wyznaczonym transekcie będzie notowana: liczba gatunków roślin rodzimych, liczba gatunków roślin nie rodzimych, liczba gatunków oraz procent roślin miododajnych, ogólny skład procentowy roślinności. Przy pomocy programu QGIS wyliczone zostaną dodatkowe zmienne środowiskowe takie jak: procentowe pokrycie gruntu ornego, łąk, zabudowy, zbiorników wodnych oraz nieużytków w obrębie 250 m od centralnej części transektu. Analiza statystyczna zostanie przeprowadzona w programie R oraz CANOCO 5. Użyte zostaną uogólnione modele liniowe mieszane, testy nieparametryczne oraz analizy kanoniczne. Nieczynne linie kolejowe stanowią nowe, ważne alternatywne siedliska dla owadów zapylających jak i ptaków. Struktury te prawdopodobnie zwiększają bioróżnorodność w intensywnie użytkowanej przestrzeni rolniczej. Ostatnie badania wykazały, że występowanie liniowych struktur w krajobrazie rolniczym ma pozytywne znaczenie zarówno dla fauny zapylaczy oraz gatunków ptaków. Dodatkowym ważnym aspektem nieczynnych linii kolejowych jest fakt, iż wszelkie czynniki mogące wpływać negatywnie (tj. kolizje, zanieczyszczenia transportem kolejowym) w tym przypadku nie występują. Nieczynne linie kolejowe prawdopodobnie charakteryzować się będą wyższą inwazją roślin obcych w przeciwieństwie do losowych obszarów półnaturalnych. Jednakże problem ten może występować tylko w niektórych częściach linii kolejowych, gdzie droga inwazji obcych gatunków jest otwarta (np. przy drogach jezdnych lub w bliskich okolicach osad ludzkich). Nieczynne linie kolejowe prawdopodobnie są ważnym elementem krajobrazu rolniczego, stanowiący refugia dla lokalnej fauny i flory.
Abstract (EN)
Agricultural landscape is characterized by a variety of habitats, which are the result of age transformations of the natural environment. Progressing agricultural intensification leads to the disappearance of these habitats which results in a decrease in the number of abundance and diversity of many animals and plants. This study is aimed at checking whether the closed railway lines can provide an alternative habitat for birds and pollinators in intensively managed agricultural landscape. Closed railway lines, as a result of succession of vegetation, will probably increase the number and diversity of birds and pollinators providing nesting sites and food resources. This study will verify the following hypotheses: 1. Closed railway lines due to the succession of herbaceous plants, and in particular of melliferous plants, increase the diversity and abundance of pollinators in agricultural landscape. 2. Closed railway lines due to the succession of trees and shrubs to increase diversity and abundance of birds species in the agricultural landscape 3. Closed railway lines have a higher probability of invasion of alien plants than local random semi-natural areas. The research will be carried out on closed railway lines in the Wielkopolska region in Poland. Railway selection will be made on a website about the Polish railways. The Selected railway lines will have been closed for up to 30 years from the date of closing. We planned to designate 40, 200m transects on closed railway lines and 40 control transects on the surrounding meadows. This project will include two seasons. The one season of research will account for 12 birds, abundance control and four pollinators abundance controls on each designated transect. The method of catching insects, will take place through a slow walk on transect and waving from side to side a mesh entomologic, swipe up to 500 per one transect. Counting birds will take place through a slow walk on transect and record all seen or heard of birds individuals within 25 m on each transect. Additionally, each of the designated transects will be recorded: the number of native plant species, the number of alien plant species, percentage of melliferous plants and the overall percentage composition of vegetation. Used the QGIS program will be calculated additional environmental factors such as coverage of arable land, meadows, buildings, water reservoirs and waste land. Statistical analysis will be carried out in the R and CANOCO 5. Will be used a generalized linear mixed models, non-parametric statistic and canonical analysis. Closed railway lines probably are a important new, alternative habitats for pollinators and birds. These structures probably increase the biodiversity in an intensively utilized agricultural area. Recent studies have shown that the occurrence of linear structures in the agricultural landscape has positive importance for the pollinators such as the butterfly. Another important aspect of disused railway lines is the fact that all of the factors that could have an affect the abundance and diversity of these animals (i.e. collisions and railway transport pollution) this case does not present. The only problem may be greater invasion of alien plants as opposed to random semi-natural areas. However, the problem can be present only on some parts of the railway line, where the road of invasion of alien species is open (e.g. along the driving roads or in the close vicinity of human settlements). We expect that the closed railway lines are likely to be an important element of the agricultural landscape, constituting the refuges for local animals and plants.