Analiza bioróżnorodności zasobów genowych soi przydatnej do hodowli w warunkach klimatycznych Polski i opracowanie metodyki krzyżowania międzygatunkowego Glycine max x Glycine soja

W ramach projektu były realizowane 2 tematy badawcze: 1 - charakterystyka cech fenologicznych, morfologicznych oraz cech komponentów plonu 200 genotypów soi zgromadzonych w latach 2016, 2017 i 2018 oraz ocena potencjału plonowania 42 najlepszych genotypów soi G. max wybranych z genotypów zgromadzonych w latach 2016 – 2018

2 - obserwacje kwitnienia wybranych genotypów G. soja w warunkach polowych oraz ocena zmienności roślin pokolenia F5 otrzymanych z roślin pokolenia F4 mieszańców międzygatunkowych G. max x G. soja. W pierwszym temacie badawczym materiałem do badań było w 2020 r. były łącznie 242 genotypy soi zgromadzone w KG i HR w latach 2016 – 2018, a otrzymanych głównie z banków genów i kolekcji z USA, Kanady, Japonii, Rosji oraz z różnych państw europejskich. W drugim temacie materiałem było 5 genotypów Glycine soja oraz 225 potomstw mieszańców międzygatunkowych pokolenia F5 G. max x G. soja. Doświadczenia przeprowadzono w RGD Dłoń, Ogrodzie Doświadczalnym KG i HR w Poznaniu i W Szelejewie (Danko Hodowla Roślin Sp. z o. o.)Wszystkie genotypy otrzymane z banków genów (200) różniły się one znacznie pod względem przebiegu kwitnienia, długości okresu wegetacji oraz analizowanych cech komponentów plonu. W 2020 r. z powodu niskich temperatur w maju i opóźnionego z tego powodu rozwoju roślin soi oraz w związku z prawie dwukrotnie wyższymi opadami w okresie wegetacji zdecydowana większość genotypów otrzymanych z zagranicznych banków genów i kolekcji wydłużyła znacznie długość okresu wegetacji o od 2 do 4 tygodni. Charakterystyka cech morfologicznych i komponentów plonu genotypów w doświadczeniu pierwszym i drugim wykazała, że można wyselekcjonować genotypy o korzystnych cechach pod względem wysokości roślin, wysokości osadzenia pierwszego strąka, liczby pędów bocznych, liczby nasion w strąku i MTN. Negatywną cecha wielu genotypów o korzystnych cechach morfologicznych i komponentów plonu jest zbyt długi okres wegetacji (szczególnie w tym roku).Przebieg faz fenologicznych badanych genotypów Glycine soja w 2020 r. różnił się znacznie od ich przebiegu w poprzednich latach, głównie z powodu bardzo niskiej temperatury w maju. Bardzo zróżnicowane warunki pogodowe ich odmienny układ w każdym roku, skłaniają do wniosku, że tylko ciągły wysiew, najlepiej w odstępach jedno tygodniowych, może zapewnić dostępność kwiatów do krzyżowania. W potomstwach roślin mieszańcowych pokolenia F5 otrzymanych w wyniku krzyżowania międzygatunkowego G. max x G. soja obserwowano duże różnice pomiędzy kombinacjami krzyżowania i duże zróżnicowanie pomiędzy wysianymi potomstwami w obrębie kombinacji Mavka x PI507825. Rośliny pokolenia F5 z kombinacji krzyżowania Annushka x PI507825 charakteryzowały się głównie cechami dzikiego rodzica i dlatego prezentują małą przydatność do hodowli. Z pośród roślin pokolenia F5 kombinacji krzyżowania Mavka x PI507825 wybrano segreganty korzystne z punktu widzenia celów hodowli soi w Polsce: rośliny wysokie, wysoko zawiązujące I strąk, rośliny zawiązujące dużą liczbę strąków i nasion z rośliny, rośliny, z których zebrano dużą masę i rośliny o dużej MTN. Rośliny te (77 roślin) mogą stanowić cenny materiał wyjściowy do dalszej hodowli soi w Polsce.