Innowacyjny produkt z wierzb krzewiastych dla przemysłu drzewnego

Działalność zakładów produkcji płyt drewnopochodnych w dużej mierze uzależniona jest od stałych dostaw surowca drzewnego, co przekłada się na produkty przemysłu drzewnego. Drewno, w największych ilościach stanowi surowiec dla przemysłu celulozowo-papierniczego, tartacznictwa, a także pośrednio meblarstwa i budownictwa. Konieczność utrzymania wielofunkcyjności gospodarowania surowcem sprawia, że od 2006 roku przemysł drzewny w Polsce boryka się z problemem deficytu surowcowego ocenianego na poziomie 20%. Dodatkowo, w ostatnich latach z Polski eksportowane jest coraz więcej nieprzetworzonego drewna. Zdaniem przedstawicieli przemysłu drzewnego nowe warunki, doprowadzą do jeszcze większego wzrostu cen oraz większego eksportu drewna niż do tej pory. W związku z tym, konieczne jest poszukiwanie niewykorzystanych dotychczas źródeł szybko odnawialnych i wartościowych surowców lignocelulozowych.
Obecna sytuacja gospodarki drewnem w Polsce oraz prognozy wzrostu cen i coraz większy deficyt surowcowy w drzewnictwie, generują nurty badawcze, które można uznać za priorytetowe dla wzrostu innowacyjności i konkurencyjności branży drzewnej w Polsce. Niedobór surowca na rynku drewna - zbyt mała pula drewna przeznaczona na sprzedaż, która w znacznym stopniu nie zaspokaja potrzeb surowcowych przedsiębiorców przetwarzających drewno oraz stale rosnące ceny na ten surowiec wręcz zmusza przedsiębiorstwa nie tylko do stosowania nowych oszczędnych technologii, lecz również do poszukiwania innych łatwo dostępnych, niedrogich surowców, które mogą mieć specjalistyczne lub szerokie zastosowanie. W dobie poszukiwań nowych rozwiązań technologicznych i wykorzystania innych niż drewno Lasów Państwowych surowców lignocelulozowych, na Wydziale Leśnym i Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, podjęto badania nad opracowaniem nowego produktu wykorzystując łatwo dostępny, szybko odnawialny surowiec drzewny jakim są jedno-, dwu- i trzy-letnie pręty wierzbowe gatunku Salix viminalis. Dobór lakierów i weryfikacja właściwości techniczno-użytkowych powłok lakierowych będą istotnym etapem badań innowacyjnego produktu. W Katedrze Chemii Drewna UPP przeprowadzone będą badania składu chemicznego surowca wyjściowego oraz gotowego wyrobu. Wyposażenie laboratoriów i doświadczenie pracowników KChTD zapewni analizy w zakresie emisji LZO emitowanych z surowca i produktu oraz ocenę ich wpływu na zdrowie i środowisko. Do współpracy w projekcie zaproszono Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Płyt Drewnopochodnych w Czarnej Wodzie, który ma ogromne doświadczenie w zakresie produkcji płyt drewnopochodnych i szeroką współpracę z przemysłem. Atutem OBRPPD jest posiadanie wykwalifikowanej kadry specjalistów o szerokiej wiedzy w zakresie obróbki różnych surowców lignocelulozowych i produkcji urządzeń oraz elementów na potrzeby przemysłu płyt drewnopochodnych. Ośrodek współpracuje z wieloma krajowymi zakładami płyt drewnopochodnych, a także zakładami zagranicznymi, będąc jednocześnie dla nich dystrybutorem swoich urządzeń i elementów maszyn do produkcji płyt. OBRPPD świadczy usługi dotyczące opracowania nowych technologii produkcji płyt drewnopochodnych, w tym też z wykorzystaniem surowców alternatywnych dla krajowego i zagranicznego przemysłu. W OBRPPD przeprowadzono próbę wytworzenia innowacyjnego produktu, będącego przedmiotem wniosku. Wstępne wyniki badań są niezwykle zadowalające. W wyniku procesu produkcji, gęstość nowego produktu wzrosła o około 50% w stosunku do materiału wyjściowego, a wytrzymałość na zginanie wynosiła 78 MPa. Są to bardzo obiecujące wskaźniki dające możliwość szerokiego zastosowania jako materiału konstrukcyjnego. Produkt zachowuje rysunek drewna, co pozwala na wykorzystanie jako materiału dekoracyjnego. Po uszlachetnieniu powierzchni przewiduje się możliwość zastosowania do wyrobu parkietów. Niezwykle ważnym aspektem w opracowywaniu nowych produktów, jest ich wpływ na środowisko. W przypadku produktów drewnopochodnych istotne jest, aby były to produkty nieszkodliwe, bez emisji powszechnie obecnego formaldehydu, co przenosi się na podniesienie jakości życia społeczeństwa. W planowanym projekcie pręty wierzbowe spojone będą środkiem niezawierającym związków fenolowych i mocznikowych emitujących podczas produkcji szkodliwy formaldehyd. Produkt z wierzb krzewiastych w początkowym okresie badań i opracowania technologii jego produkcji, przeznaczony będzie do użytku wewnątrz. W związku z tym, planuje się badania lotnych związków organicznych emitowanych przez gotowy wyrób. Według autorów projektu, planowany innowacyjny produkt może konkurować z litym drewnem pod względem wpływu na środowisko. Jest przyjazną dla środowiska alternatywą dla tworzyw drzewnych i sztucznych o szerokich możliwościach zastosowania w drzewnictwie. Na podkreślenie zasługuje fakt, że pręty wierzbowe będą wykorzystane w całości, bez podziału na drobniejsze frakcje, co wyeliminuje nakłady energii i uciążliwość tego procesu dla środowiska. Długość prętów wierzbowych, nawet jednorocznych gatunku S. viminalis dochodzi nawet do 3 m. Innowacyjny produkt otrzymany z takiego surowca może mieć dowolną długość, w zależności od dalszego jego przeznaczenia. Na podstawie uzyskanych wstępnych wyników badań można stwierdzić, że planowany innowacyjny produkt z 1-, 2- lub 3-letnich prętów S. viminalis, będzie spełniać szereg wymogów oczekiwanych przez różne gałęzie przemysłu drzewnego.