Pająki potencjalnymi zapylaczami gatunków inwazyjnych? Wpływ aktywnie polujących i sieciowych pająków na sukces reprodukcyjny inwazyjnej tawuły kutnerowatej (Spiraea tomentosa)

Gatunki inwazyjne stanowią jedno z najważniejszych zagrożeń dla różnorodności biologicznej w skali globalnej, a poznanie mechanizmów determinujących ich sukces ekologiczny oraz wpływ na funkcjonowanie ekosystemów jest przedmiotem badań na całym świecie. W Europie do jednych z najbardziej inwazyjnych gatunków zaliczany jest pochodzący z Ameryki Północnej krzew – tawuła kutnerowata (Spiraea tomentosa). Na obszarze wtórnego zasięgu, gatunek ten bardzo rzadko odwiedzany jest przez gości kwiatowych i zawiązuje nasiona na drodze autogamii. Stwierdzono jednak, że wtórne populacje tawuła kutnerowata w Europie wykazują dużą zmienność genetyczną, co pozwala przypuszczać, że w ich obrębie dochodzi do zapylenia krzyżowego. Badania pilotażowe wykazały, że ok. 80% kwiatostanów S. tomentosa zasiedlonych jest przez pająki, a jeden osobnik może przenosić do 6 tys. ziaren pyłku tej rośliny. Obserwacje te skłaniają do postawienia niezwykle interesujących pytań: czy pająki mogą być potencjalnymi „zapylaczami” tawuły kutnerowatej oraz jak ich morfologia (wielkość, owłosienie) i behawior (pająki aktywnie polujące/sieciowe), wpływa na ilość i efektywność przenoszenia pyłku? Planowane badania pilotażowe zostaną zrealizowane na wtórnych stanowiskach krzewu oraz w warunkach kontrolowanych. W warunkach kontrolowanych przeprowadzone zostaną obserwacji transportu pyłku przez pająki z wykorzystaniem techniki nośników nanocząsteczkowych, pozwalających na precyzyjne określenie miejsca deponowania pyłku i stwierdzenie czy jest on osadzany na receptywnych znamionach słupków kwiatowych. W warunkach terenowych wylosowane zostaną kwiatostany krzewu, z których część będzie pozbawiona kontaktu zarówno z owadami, jak i z pająkami, część zostanie zaizolowana z zaobserwowanym na kwiatostanie aktywnie polującym pająkiem, część z pająkiem przeniesionym z innych osobników krzewu, a część będzie stanowiła grupę kontrolną. Po zakończeniu eksperymentu oceniona zostanie liczba i masa oraz zdolność do kiełkowania zawiązanych w obrębie zaizolowanych kwiatostanów nasion. Przeprowadzona zostanie także analiza behawioru pająków bytujących na kwiatostanach krzewu (nagrania filmowe) oraz odłowienie pająków, które będą oznaczone do gatunku, zważone i zmierzone, a także określona zostanie liczba i rodzaj przenoszonych przez nie ziaren pyłku. Uzyskane wyniki dadzą możliwość wyjaśnienia tego, czy pająki mogą być efektywnymi zapylaczami roślin i czy mogą one wpływać na inwazyjność gatunków owadopylnych poza ich naturalnym zasięgiem.