Otoczenie współczesnych przedsiębiorstw jest coraz bardziej złożone i zmienne. Dotyczy to także otoczenia firm sektora usług leśnych. Celem pracy była ocena aktywności firm świadczących usługi z zakresu gospodarki leśnej na obszarze administrowanym przez RDLP w Zielonej Górze w latach 2019−2022 na tle zidentyfikowanych zmian w otoczeniu. Na podstawie obserwacji otoczenia firm sektora usług leśnych, stosując jako kryterium wyboru istotność zmian mających
miejsce w latach 2019−2022 w stosunku do roku bazowego 2018 w obszarze czynników o kluczowym oddziaływaniu na rozwój przedsiębiorstw, zidentyfikowano następujące czynniki mogące mieć wpływ na aktywność firm leśnych: wprowadzenie ograniczeń społeczno−gospodarczych na skutek pandemii COVID−19, wzrost cen paliw, wzrost liczby pakietów (w tym pakietów maszynowych dotyczących pozyskania i zrywki drewna) oraz brak kryteriów pozacenowych w postępowaniach o udzielenie zamówienia na usługi leśne wykonywane w latach 2022−2023. Analizę aktywności firm przeprowadzono z wykorzystaniem skonstruowanej w tym celu bazy przedsiębiorstw, w skład której wchodziły podmioty wyszczególnione jako „Wykonawcy, którzy złożyli oferty w »Zawiadomieniach o wyborze najkorzystniejszej oferty«”, pochodzących z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego na usługi w zakresie gospodarki leśnej (zagospodarowanie lasu, ochrona lasu, w tym ppoż., pozyskanie, zrywka, przygotowanie gleby, prace szkółkarskie, zbiór nasion, gospodarka łowiecka i łąkarska) wykonywane w latach 2020−2023 na terenie 20 nadleśnictw Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze. Bazę stanowiły 172 firmy, które uczestniczyły ogółem w 139 postępowaniach przetargowych. Na podstawie analizy udziału w postępowaniach dokonano oceny aktywności firm na rynku usług leśnych w latach 2019−2022. Szczegółowa analiza obejmowała: liczbę przedsiębiorstw aktywnych, udział firm w konsorcjach z uwzględnieniem liczby i składu konsorcjów oraz liczbę ofert składanych przez konsorcja i firmy działające indywidualnie, z uwzględnieniem pakietów obejmujących wszystkie prace z zakresu
gospodarki leśnej (pakiet = leśnictwo) i pakietów specjalistycznych. Ponadto dokonano analizy pakietów, na które zostały podzielone zamówienia w pierwszych postępowaniach na lata 2020−2023 pod względem liczby i rodzaju (pakiety ogólne, pakiety specjalistyczne, pakiety pozyskaniowe). Oferty w postępowaniach na usługi leśne na terenie RDLP w Zielonej Górze w latach 2019−2022 składało średnio 108 firm rocznie. Trzon sektora stanowiło 59 firm. Były to firmy aktywne w postępowaniach każdego roku analizowanego okresu. Najwięcej nowych firm (nieskładających ofert w roku poprzednim) odnotowano w roku 2022 (29 firm) (ryc. 1), 17 z nich to firmy mające swoją siedzibę poza obszarem administrowanym przez RDLP w Zielonej Górze. Ze 172 firm uczestniczących w badaniach 140 firm (81%) działało w 148 konsorcjach. Zarówno w konsorcjach, jak i indywidualnie, aktywne były 42 firmy (24%) (tab. 1 i 2). Konsorcja najczęściej były tworzone przez 2 podmioty. Spośród firm działających w konsorcjach 83 firmy (59%) działały w więcej niż jednym konsorcjum. W przypadku 48 przedsiębiorstw liczba konsorcjów, w których działały, nie przekroczyła 3 (tab. 3). W więcej niż jednym postępowaniu uczestniczyło 46% konsorcjów. Najczęściej były to 2 postępowania. W przypadku 75% konsorcjów liczba postępowań, w których uczestniczyły, nie przekraczała 4 (tab. 3). Pozostałe konsorcja były tworzone na potrzeby danego postępowania. Procentowy udział ofert składanych na pakiety specjalistyczne przez podmioty indywidualne przewyższał w każdym roku procentowy udział ofert składanych przez konsorcja i stanowił średnio 62%. W przypadku konsorcjów było to 55% (ryc. 2). W odniesieniu do wcześniej analizowanego okresu zaobserwowano spadek liczby firm aktywnych w postepowaniach oraz spadek liczby konsorcjów, jednocześnie większą stabilność konsorcjów pod względem ich struktury. Wzrósł odsetek konsorcjów uczestniczących w więcej niż jednym postępowaniu. Wzrosła także średnia liczba pakietów w postępowaniach dotyczących wykonawstwa prac leśnych w przeliczeniu na jedno nadleśnictwo (tab. 4). Wzrost liczby pakietów, w tym pakietów specjalistycznych w kolejnych latach i związane z tym zmniejszenie rozmiaru prac do wykonania przypadających na jeden pakiet, spowodował wzrost aktywności podmiotów indywidualnych. Czynniki o kluczowym oddziaływaniu na rozwój firmy, takie jak wprowadzenie ograniczeń pandemicznych, wzrost cen paliw, wzrost liczby pakietów czy brak kryteriów pozacenowych w postępowaniach o udzielenie zamówienia na usługi leśne, mogły wpłynąć na obniżenie aktywności i zmianę dynamiki działalności kooperacyjnej firm sektora usług leśnych. Postępujący wzrost liczby pakietów, w tym specjalistycznych, może wpłynąć na dalszy wzrost aktywności podmiotów indywidualnych w postępowaniach na usługi leśne. Zmniejszanie rozmiaru prac do wykonania w ramach pojedynczego pakietu oraz brak kryteriów pozacenowych mogą wpłynąć na dalsze ograniczanie działalności konsorcjalnej. Wzrost liczby postępowań uruchamianych w celu wyłonienia wykonawców usług leśnych może skutkować wzrostem aktywności firm dotychczas nieskładających ofert w postępowaniach.