Ilybius wasastjernae (SAHLBERG, 1824) in Poland – a relict species of Dytiscidae (Coleoptera) with unique habitat preferences
Type
Journal article
Language
English
Date issued
2022
Author
Faculty
Wydział Rolnictwa, Ogrodnictwa i Biotechnologii
Journal
WIADOMOŚCI ENTOMOLOGICZNE
ISSN
0138-0737
Web address
Volume
41
Number
1
Pages from-to
32-39
Abstract (PL)
Ilybius wasastjernae to cyrkumborealny gatunek
występujący w północnej i środkowej Europie (na południu sięgający do Włoch), na Syberii, Alasce, w Kanadzie i północnej części Stanów Zjednoczonych. Rzadkość
występowania i specyficzne wymagania mikrosiedliskowe
sprawiają, że omawiany gatunek jest uznawany za zagrożony we wszystkich europejskich krajach, w których go
stwierdzono. Na czerwonej liście chrząszczy Polski
posiada status VU (narażony). Uznawany jest za relikt
glacjalny, gatunek borealno-górski, tyrfofilny bądź tyrfobiontyczny.
Ilybius wasastjernae jest jednym z najrzadziej spotykanych Dytiscidae Polski, znanym dotąd z nielicznych
stwierdzeń w kraju. Znajdowano go do tej pory na
Pobrzeżu Bałtyku, na Pojezierzu Pomorskim i w Puszczy
Białowieskiej. W czasie badań terenowych prowadzonych
w ostatnich latach w różnych rejonach Polski odnaleźliśmy
szereg nowych stanowisk I. wasastjernae, których dokładne lokalizacje podajemy w bieżącej pracy, uzupełniając je
o dane dotyczące preferencji środowiskowych.
Ilybius wasastjernae odnaleźliśmy na czterech nieznanych dotąd stanowiskach: w rez. Słowińskie Błota
(Pobrzeże Bałtyku), w rez. Bagno Kusowo (Pojezierze
Pomorskie), w rez. Jesionowe Góry (Podlasie) i w Świętokrzyskim Parku Narodowym (Góry Świętokrzyskie).
Na większości wymienionych stanowisk I. wasastjernae
łowiliśmy w zbiornikach wody tworzących się pod wykrotami, przy czym chrząszcze występowały zawsze
pojedynczo i wyłącznie w głębszych, zacienionych partiach
zbiorniczków, w chłodnej wodzie. Wyjątkiem był rez.
Bagno Kusowo, gdzie dwa osobniki zostały złowione do
pułapek Barbera na otwartym torfowisku. W rez. Słowińskie Błota oprócz dwóch okazów złowionych w zbiorniczkach pod wykrotami, trzeci został złowiony w pułapkę
Barbera niedaleko jednego z wykrotów. Bardzo podobne
obserwacje płyną z większości publikacji dotyczących
występowania omawianego gatunku w Europie – jest to
chrząszcz związany przede wszystkim ze zbiorniczkami
tworzącymi się pod wykrotami, rzadziej spotykany jest na
otwartych torfowiskach. Dane te wskazują na konieczność
zachowania podobnych mikrosiedlisk w lasach na obrzeżach torfowisk i w borach bagiennych, jako warunkujących występowanie tego rzadkiego i zagrożonego
gatunku.
występujący w północnej i środkowej Europie (na południu sięgający do Włoch), na Syberii, Alasce, w Kanadzie i północnej części Stanów Zjednoczonych. Rzadkość
występowania i specyficzne wymagania mikrosiedliskowe
sprawiają, że omawiany gatunek jest uznawany za zagrożony we wszystkich europejskich krajach, w których go
stwierdzono. Na czerwonej liście chrząszczy Polski
posiada status VU (narażony). Uznawany jest za relikt
glacjalny, gatunek borealno-górski, tyrfofilny bądź tyrfobiontyczny.
Ilybius wasastjernae jest jednym z najrzadziej spotykanych Dytiscidae Polski, znanym dotąd z nielicznych
stwierdzeń w kraju. Znajdowano go do tej pory na
Pobrzeżu Bałtyku, na Pojezierzu Pomorskim i w Puszczy
Białowieskiej. W czasie badań terenowych prowadzonych
w ostatnich latach w różnych rejonach Polski odnaleźliśmy
szereg nowych stanowisk I. wasastjernae, których dokładne lokalizacje podajemy w bieżącej pracy, uzupełniając je
o dane dotyczące preferencji środowiskowych.
Ilybius wasastjernae odnaleźliśmy na czterech nieznanych dotąd stanowiskach: w rez. Słowińskie Błota
(Pobrzeże Bałtyku), w rez. Bagno Kusowo (Pojezierze
Pomorskie), w rez. Jesionowe Góry (Podlasie) i w Świętokrzyskim Parku Narodowym (Góry Świętokrzyskie).
Na większości wymienionych stanowisk I. wasastjernae
łowiliśmy w zbiornikach wody tworzących się pod wykrotami, przy czym chrząszcze występowały zawsze
pojedynczo i wyłącznie w głębszych, zacienionych partiach
zbiorniczków, w chłodnej wodzie. Wyjątkiem był rez.
Bagno Kusowo, gdzie dwa osobniki zostały złowione do
pułapek Barbera na otwartym torfowisku. W rez. Słowińskie Błota oprócz dwóch okazów złowionych w zbiorniczkach pod wykrotami, trzeci został złowiony w pułapkę
Barbera niedaleko jednego z wykrotów. Bardzo podobne
obserwacje płyną z większości publikacji dotyczących
występowania omawianego gatunku w Europie – jest to
chrząszcz związany przede wszystkim ze zbiorniczkami
tworzącymi się pod wykrotami, rzadziej spotykany jest na
otwartych torfowiskach. Dane te wskazują na konieczność
zachowania podobnych mikrosiedlisk w lasach na obrzeżach torfowisk i w borach bagiennych, jako warunkujących występowanie tego rzadkiego i zagrożonego
gatunku.
Abstract (EN)
Ilybius wasastjernae is a rarely collected member of a genus displaying unique habitat preferences. To date,
there have been four records in Poland, always of single or just a very few individuals. Here, we are report four additional
localities where this species was found in recent years; at one of them, more than ten individuals were seen. The southernmost
of these localities was in the Świętokrzyskie Mts., far beyond the geographical range of this species in Poland, hitherto
assumed to be restricted to the Baltic Coast and the Pomeranian Lake District regions in the northern part of the country. The
majority of records come from pools formed in pits where root masses of uprooted trees used to be. Our observations show that
the species occurs in small numbers (only a single individual was collected in one pool), and prefers cold, shaded water.
there have been four records in Poland, always of single or just a very few individuals. Here, we are report four additional
localities where this species was found in recent years; at one of them, more than ten individuals were seen. The southernmost
of these localities was in the Świętokrzyskie Mts., far beyond the geographical range of this species in Poland, hitherto
assumed to be restricted to the Baltic Coast and the Pomeranian Lake District regions in the northern part of the country. The
majority of records come from pools formed in pits where root masses of uprooted trees used to be. Our observations show that
the species occurs in small numbers (only a single individual was collected in one pool), and prefers cold, shaded water.
Keywords (EN)
License
Other
Other Open access date
February 21, 2022