Assessment of sodium chloride application for controlling invasive black cherry Prunus serotina Ehrh.

Niektóre gatunki roślin, gdy znajdują się poza swoim naturalnym zasięgiem, mogą szybko i spon− tanicznie się rozprzestrzeniać, stając się gatunkami inwazyjnymi. W ciągu ostatnich dekad inwa− zyjne gatunki roślin stały się jednym z największych zagrożeń dla bioróżnorodności lasów na całym świecie. Ich lista obejmuje 430 gatunków drzew na świecie i rośnie w miarę wprowadzania nowych gatunków do nowych regionów. W Europie czeremcha amerykańska Prunus serotina Ehrh. została wprowadzona w XVII w. jako roślina ozdobna, ale później była szeroko stosowana w leśnictwie. Niestety, jej zdolność adaptacyjna i szybki wzrost doprowadziły do dominacji w wielu ekosyste− mach leśnych, wypierając rodzimą roślinność i zmieniając struktury ekosystemów. W niniejszym badaniu oceniono skuteczność różnych metod aplikacji chlorku sodu (NaCl) w celu ograniczenia czeremchy amerykańskiej. Badania przeprowadzono w Wielkopolskim Parku Narodowym na 2 wy− branych stanowiskach badawczych, gdzie zastosowano 8 różnych wariantów traktowania pniaków i stojących drzew. Warianty te obejmowały zastosowanie 2 metod chemicznych: pasty solnej oraz tabletek solnych, w połączeniu z różnymi technikami mechanicznymi, takimi jak cięcie, wiercenie lub nacinanie:
- kontrolne pniaki – CS (ryc. 1A; 2A): pniaki pozostawione po ścięciu bez traktowania NaCl (dodatkowo nacięte lub nawiercone);
– pniaki z pastą solną – SS (ryc. 1B): pniaki nacięte i traktowane NaCl w formie pasty na biel i twardziel;
– pniaki z tabletkami solnymi – ST (ryc. 2B): pniaki nawiercane i traktowane tabletkami solnymi włożonymi do otworów w bielu i twardzieli;
– kontrolne wiercenie pni – CD (ryc. 3A): drzewa niecięte, ale nawiercane po obydwu stro nach przez biel do twardzieli, bez traktowania solą;
– wiercenie pni z tabletkami solnymi – DT (ryc. 3B): drzewa niecięte, ale nawiercane po obydwu stronach przez biel do twardzieli i traktowane tabletkami solnymi;
– kontrolne nacięcie nożem – CK (ryc. 4A): drzewa nacinane brzeszczotem na głębokość bielu, bez traktowania solą;
– nacięcie nożem z pastą solną – KS (ryc. 4B): drzewa nacinane brzeszczotem na głębokość bielu i traktowane pastą solną.
Gdy zabieg wymagał ścięcia czeremchy, wykonywano to tak, aby każdy pień miał równą wysokość (ok. 2,5−3 cm). Granulowana sól kuchenna (NaCl) była używana w 2 formach: jako gęsta pasta (60 g soli zmieszanej z niewielką ilością wody destylowanej) oraz jako tabletki solne wykonane z wysokiej czystości suszonej próżniowo soli (PDV). Pastę solną nakładano bezpośrednio na naciętą część pniaka lub pnia, podczas gdy tabletki solne wkładano do wcześniej wywierconych otworów. Pastę i tabletki nakładano na biel i/lub twardziel pniaków lub pni, w zależności od wariantu.
Cięcia lub wiercenia wykonywano na wysokości d1,3 po obu stronach pnia w zabiegach z drzewami stojącymi.
Eksperyment przeprowadzono w drugiej połowie sierpnia 2023 r. na 160 drzewach czeremchy. Każde drzewo otrzymało jednolitą dawkę soli: 60 g NaCl w każdym wariancie zabiegu, gdzie aplikacja była wymagana. Aby ocenić skuteczność każdego zabiegu, przeprowadzono analizę kontyngencji przeżycia w zależności od zabiegu. Analiza umożliwiła porównanie proporcji pnia− ków, które nie wykazywały odrośli, lub drzew, które nie rozwinęły liści (skategoryzowane jako =0) wobec tych, które wykazywały odrośla lub posiadały liście (skategoryzowane jako =1) w różnych grupach zabiegowych. Status przeżycia określono na podstawie oceny jakościowej przeprowa− dzonej w połowie wiosny następnego roku, kiedy rośliny powinny intensywnie odrastać. Dzięki temu łatwo było stwierdzić, że żadne pędy nie pojawiły się ponownie w okresie intensywnego wzrostu. Po analizie kontyngencji przeprowadzono analizę średnich proporcji (ANOMP), aby zidentyfikować konkretne zabiegi, które znacząco odbiegały od ogólnej średniej proporcji przeżycia.
Wyniki wskazują na istotne różnice w skuteczności między różnymi metodami aplikacji soli (ryc. 5). Analizy wykazały, że metoda SS (mechaniczne cięcie z pastą solną) była najskutecz− niejsza w inhibicji odrostów (ok. 80% skuteczności), co potwierdza jej praktyczną efektywność (ryc. 6). Metoda ST, chociaż wykazała pewne efekty, nie osiągnęła poziomu istotności statystycznej. Inne warianty w doświadczeniu, takie jak kontrolne pniaki (CS), kontrolne wiercenie pni (CD) oraz kontrolne nacięcie nożem (CK), były nieskuteczne i w każdym przypadku wykazywały wysoki poziom przeżywalności odrostów. Wykazano, że mechaniczne usunięcie części nadziemnej cze− remchy połączone z aplikacją niewielkiej ilości soli jest bardziej skuteczne niż same metody mecha− niczne lub chemiczno−mechaniczne, ale stosowane na stojących drzewach. Zastosowanie pasty solnej aplikowanej na pniak okazało się być skutecznym i precyzyjnym sposobem ograniczania czeremchy amerykańskiej. Metoda ta może oferować korzyści ekonomiczne (produkcja dodatko− wego surowca) i ekologiczne (usunięcie gatunku obcego z ekosystemu), co sugeruje jej potencjalne zastosowanie w praktyce, zwłaszcza na cennych przyrodniczo obszarach leśnych.
Opisany eksperyment wykazuje ograniczenia, takie jak krótki okres trwania, niewielka liczba próbek oraz potencjalna zmienność wyników w zależności od lokalnych warunków i średnicy kłód, co może wpływać na reprezentatywność i ogólność wyników. Dalsze badania są niezbędne, aby ocenić długofalowe efekty stosowania soli w różnych warunkach środowiskowych, zoptymalizo− wać dawkowanie oraz dokładnie zrozumieć wpływ tej metody na inne komponenty ekosystemu leśnego