Notes on distribution and ecology of Phloeotribus caucasicus Reitter, 1891 (Coleoptera, Curculionidae, Scolytinae) in Europe
Type
Journal article
Language
English
Date issued
2025
Faculty
Wydział Leśny i Technologii Drewna
PBN discipline
forestry
Journal
Sylwan
ISSN
0039-7660
Volume
169
Number
1
Pages from-to
57-66
Abstract (PL)
Phloeotribus caucasicus Reitter, 1891 jest kornikiem (Scolytinae) (ryc. 1) zamieszkującym obszar środkowej, południowej i południowo−wschodniej Europy, a także region Kaukazu i Azji Środkowej (ryc. 2; tab. 1). Troficznie związany jest głównie z drzewami z rodziny Oleacae (Fraxinus spp., Olea sp.). Jest gatunkiem lokalnie i rzadko obserwowanym, zwłaszcza w zachodniej części areału występowania. W pracy opisano nowe stanowiska P. caucasicus z Polski i Gruzji, na których obserwowano populacje tego gatunku. P. caucasicus nie był dotychczas notowany na obszarze Polski, a odkryte stanowisko należy do najdalej na północ wysuniętych w Europie (ryc. 2). W Polsce odłowiono chrząszcze w pułapki barierowe w kwietniu 2019 r. i czerwcu 2020 r. w Nadleśnictwie Miękinia: w leśnictwach Wawrzeńczyce (oddział 328h) i Kąty Wrocławskie (oddział 354h). W 2021 r. z gałęzi jesionowych pobranych w oddziale 354h wyhodowano od kwietnia do lipca 32 osobniki P. caucasicus. W Gruzji P. caucasicus został stwierdzony na gałęziach jesionu Fraxinus excelsior Linnaeus, 1753 na stanowisku w Lagodekhi Nature Reserve. Gatunek stwierdzono w lasach dolin rzecznych, gdzie chrząszcze zasiedlają cienkie gałęzie jesionu Fraxinus excelsior, wygryzając chodniki macierzyste w postaci poprzecznie położonej klamry (ryc. 3). Pracę zilustrowano fotografiami chrząszczy i żerowisk, dla których podano parametry wielkości z obu lokalizacji (tab. 2). Obraz żerowania larw i chrząszczy jest identyczny jak u jesionowca pstrego Hylesinus varius (Fabricius, 1775) i jesionowca rudego Hylesinus wachtli orni Fuchs, 1906, co może być powodem nierozróżniania tych gatunków na podstawie żerowisk. Zestawiono informacje o ekologii gatunku. Przedyskutowano nowe stanowiska w Polsce w kontekście szerokiego zjawiska zamierania jesionu w Europie, wpływu kilkuletniej suszy na kondycję drzewostanów oraz zmian klimatycznych powodujących przemieszczanie się gatunków południowoeuropejskich w kierunku północnym. Dużą rolę w tych zjawiskach mogą odgrywać doliny rzeczne o charakterze korytarzy ekologicznych z dobrze zachowanymi środowiskami przyrodniczymi.
Abstract (EN)
Phloeotribus caucasicus Reitter, 1891 is a bark beetle (Scolytinae) inhabiting Central, Southern and South−Eastern Europe as well as the Caucasus region and Central Asia. It is trophically associated mainly with trees from the Oleacae family (Fraxinus spp., Olea sp.). It is a locally and rarely observed species, especially in the western part of its range. The paper presents new locations of P. caucasicus in Poland and Georgia, where populations of this species were observed. P. caucasicus has not been recorded in Poland so far, and this site is one of the northernmost in Central Europe. The species was found in the forests of river valleys, where the beetles inhabit the thin branches of the ash Fraxinus excelsior, excavating maternal galleries in the form of a transverse biramous system. The paper includes photographs of beetles and galleries for which size parameters from both locations are given. Information on the ecology of the species was compiled. New locations in Poland were discussed in the context of the widespread phenomenon of ash dieback in Europe, the impact of several years of drought on the condition of tree stands, and climate changes causing the south European species to move northwards. River valleys may play an important role in these phenomena.
License
CC-BY - Attribution
CC-BY - Attribution Open access date
February 28, 2025